BONGERS itS
Design Policy Product
De Hoogere Kei (concept)
Werkatelier Beekstraatkwartier Weert
kantine gemeentehuis 5 oktober 2010
Vroeger was Weert een ontmoetingsplaats voor veel agrariërs en ambachtslieden die in de stad en in de vele dorpen rond de stad woonden en werkten. De stad was woonplaats, werkplaats en marktplaats tegelijk waar vooral in de 1e levensbehoeften voorzien werd. Steden en markten maakten deze levendige ontmoeting mogelijk en rondom de drukke marktpleinen vestigden zich handelaren voor doorvoer van goederen van of naar andere steden en gewesten. Deze spontane stedelijke ontwikkeling had een organische groei, zonder een vooraf vastgesteld plan of totaalbeeld. Gaandeweg in de tijd werden dan de nodige aanpassingen, toevoegingen en ingrepen gedaan al naar gelang de behoefte van de stad was. Naar de toekomst toe was dit een evenwichtige en verantwoorde ontsluiting.
Deze geleidelijke doelmatigheid was en is voor velen herkenbaar want zo ontstaat een samenhangend patroon dat een gezondere stedelijke structuur oplevert dan een vooraf ontworpen totaalplan of eindbeeld. Praktisch en functioneel in eenheid en harmonie.
De langzame groei, in de eigen unieke setting, biedt ruimtelijke, economische, sociale en culturele perspectieven voor iedereen in een proces van zelf meedoen. Het dynamisch wordingsproces in onze steden en stedenbouw is belangrijker dan een, ver vooraf, gesteld statisch einddoel bij benadering bereiken! Onze wens is deze historische en tegenwoordig zeer actuele urbane processen op maat en schaal terug te brengen in enkele bestaande gebouwen van het Beekstraatkwartier en zo Weert te verbijzonderen.
Transformatie en hergebruik
Met spraakmakende transformatie en hergebruik starten we dit innovatief stedelijk project op weg naar een hoogwaardig woon- werk- en recreatiegebied. Enkele gebouwen behouden, overbodige afbreken en diverse nieuwe Beekstraatkwartierhonken toevoegen.
Het hoofdgebouw van het stadhuis met een aantal drive-in woningen in de Hegstraat behouden, transformeren en hergebruiken. Het huidige Stadhuisplein (wordt Keiplein) en Kasteelplein herinrichten en als openbare ruimte verbinden met de Kasteelgracht en het Stadspark. Het kwartier autoluw maken en de parkeergarages van nieuwe in-/ uitgangen voorzien. Oudbouw samen met nieuwbouw, met de nieuwe pleinen en de parkeergarages tot een ruimtelijke, esthetische en doelmatige eenheid maken.
Tussen de Hegstraat en de Hoogstraat, de Oelemarkt en de Markt komen aantrekkelijke doorgangen om het kwartier aan alle zijden uitnodigend en vriendelijk te ontsluiten.
Stadhuis
De begane grond van het hoofdgebouw (Keigebouw) is publieksgericht met zeer veel uiteenlopende activiteiten en voorzieningen. Aan de binnenstraten en in de plint buiten aan de Beekstraat is ruim plaats voor het midden- en kleinbedrijf, diverse semi-openbare functies (gemeentearchief/ Rick) en een grote horecagelegenheid. De Roos, een niet af te schrijven bevolkingsgroep, kan gehuisvest worden om weer volwaardig mee te gaan doen aan het actieve stedelijk leven. De plint aan het Keiplein krijgt een museale ambachtelijke functie met markten, speciale winkeltjes, kraampjes, stalletjes en gepaste horeca.
De 1e en 2e verdieping van het Keigebouw gaan dienst doen als een multifunctioneel bedrijfsverzamelgebouw voor deelnemers aan het Hoogere Kei project. Hier zijn ruime faciliteiten en mogelijkheden voor het hele Weerter verenigingsleven. (jong, oud, vrij, sport, spel en natuur)
De 3e verdieping wordt een mengeling van woonwerk-appartementen voor deelnemers in het Hoogere Kei project en eventueel voor overige creatieven van Weert.
Het Keiplein wordt een ontmoetingsplein waar intensief en continue activiteiten zijn om het Hoogere Kei project goed tot ontwikkeling te laten komen. Een project blijvend in bedrijf, nooit af waar veel mensen onderdeel van zijn en enthousiast in willen deelnemen.
Hegstraat
Het gezicht van de projectgerelateerde woningen aan de Hegstraat wordt tweezijdig. Naar het Keiplein toe gericht krijgen ze een goede entree met publieksvriendelijke activiteiten. Op Hegstraat-straatniveau komt kleinschalige, ambachtelijke, creatieve en commerciële bedrijvigheid binnen de Weerter creative industries. Deze nieuwe invulling met grote uitstraling wordt via het Hegplein tot de Markt aan beide zijden doorgezet. Vanaf de Markt ontstaat een zeer aantrekkelijke looproute via Hegplein Hegstraat Kasteelplein Keiplein naar de Beekstraat.
Kasteelplein
Het kasteelplein wordt autovrij en krijgt een groeninrichting. Via de doorgangen in de bebouwing aan de Kasteelsingel wordt een centrum/groenverbinding gemaakt met de Kasteelgracht en het Stadspark. Onder het Kasteelplein komt een fiets/scootergarage.
Parkeren
In het Beekstraatkwartier, zowel op het nieuwe Keiplein als op het Kasteelplein, willen we het autoverkeer tegengaan door parkeergelegenheid uitsluitend onder de pleinen aan te bieden en de in- en uitgang van de garages te verplaatsen naar een geschikte plaats, onder het maaiveld, achter het politiebureau. Voor de voetgangers van en naar de garages willen we goed vormgegeven veilige nieuwe in- en uitgangen maken in het Keigebouw op hoekpunten en op het Keiplein.
Afbraak
De aanbouw aan het hoofdgebouw van het stadhuis tussen Hegplein en Beekstraat en de laagbouw rondom de huidige in-/uitgang van de parkeergarage wordt afgebroken alsmede de woningen tussen het stadhuisplein (Keiplein) en het Kasteelplein vanaf de steeg naar de Oelemarkt.
Nieuwbouw
Met transformatie en hergebruik van de bestaande gebouwen ontstaat, al naar gelang de behoefte, een mogelijkheid voor architectonische wijzigingen aan het reeds bestaande. Bouwkundige elementen kunnen dan, na onderzoek, verwijderd of toegevoegd worden. Nieuwbouw, in de vorm van kwartierhonken, kan op vrijkomende plaatsen gerealiseerd worden, bijdragend aan de doelstellingen van het Beekstraatkwartier en De Hoogere Kei.
Conclusie
Kennis, eigenheid en inzet maken het Hoogere Keicentrum voor Weert.
Een totaalproject met gemeenschappelijk één noemer, waar iedere deelnemer en gebruiker deler is.
Weert, 5 oktober 2010
Huub Bongers
De Hoogere Kei centrum van Doen en Laten (concept)
De ambitie van Weert en het Beekstraatkwartier heb ik bij diverse gerenommeerde stedenbouwkundigen in Amsterdam en Brussel ter sprake gebracht. De teneur is dat de tijd nu niet echt rijp is om grote stedenbouwkundige ingrepen in een stad te doen. De financieel economische vooruitzichten zijn op dit moment onduidelijk en te onzeker om innovatief stedelijke gebieden in een binnenstad te gaan ontwikkelen. In grote delen van Europa en Nederland ligt de markt vrijwel stil voor nieuwe (luxe) koopappartementen en kantoren en in hartje Weert is het aanbod van traditionele winkelruimten vooralsnog ruim voldoende. We moeten ons bewust blijven dat grootschalige vernieuwing in het centrum een lange-termijn-traject is en dat het resultaat een groei is met continue aanpassingen en bijstellingen van een in beweging gezet stedelijk groepsproces. Niet de uitvoer van een statisch masterplan. Gemengd stedelijk gebied wordt vooral gedragen door particuliere partijen, gestuurd door de overheid en getrokken door de bevolking waarbij economische en culturele aspecten nog altijd de basis vormen voor werkelijke stedenbouw.
In Weert doet zich de uitzonderlijke situatie voor dat het stadhuis, een publieksvriendelijk groot gebouwencomplex, vrijkomt in het centrum van de stad en dat de in gang gezette ontwikkelingsplannen voor nieuwbouw in dit gebied waarschijnlijk meer tijd vragen. Het stadhuis leeg laten staan of snel afbreken is niet aan te bevelen. Men hoort voorzichtig te zijn met het uit de stad, uit de samenleving wegnemen van stedelijke identiteiten om geen onherkenbare wezenloze steden achter te laten. Sommige gebouwen worden gekoesterd en met een nieuwe bestemming strategisch geïntegreerd in nieuwbouwplannen. Anderen lenen zich heel goed voor een tijdelijk 2e leven. Door de economische omstandigheden ontstaat aan de Beekstraat een unieke gelegenheid nieuwe mogelijkheden en initiatieven (tijdelijk) te ontplooien. Het stadhuis hergebruiken biedt een uitgelezen kans voor Weert om nieuwe stedelijke concepten en nieuwe economische formules uit te kristalliseren. Vormen die antwoorden op maatschappijbewegingen en de inrichting van een stad.
Met verantwoord hergebruik en innovatieve transformatie van kantoorgebouwen, voormalige industrieterreinen, oude scholen en fabrieken is ruime praktijkervaring opgedaan in Nederland. O.a. het project ‘Culturele Broedplaatsen’ laat culturele initiatieven en economische impulsen van onderaf plaatsvinden. Spontane stedelijke vernieuwing, op dit moment in het land actief door duizenden meestal jonge tevreden gebruikers in honderden nieuwe-oude-gebouwen laten dat zien. Het ruimtelijk impact van deze hergebruikte gebouwen en complexen heeft zich laten gelden als een belangrijke stedenbouwkundige meerwaarde met een ongekende spin-off werking. Elke stad met een enthousiaste lokale bevolking, een intensief verenigingsleven en markante gebouwen kan ook deze nieuwe landmarken creëren. In de praktijk worden dit soort plaatsen dan zeer aantrekkelijke hotspots om te gaan wonen, werken, winkelen en recreëren.
Ik noem o.a. De Witte Dame en de Strijpcomplexen te Eindhoven, de Van Nellefabriek Rotterdam. Nijmegen de Krayenhoffkazerne en de Dobbelmanfabriek. Céramique in Maastricht en de Westergasfabriek, NDSM-werf en Pakhuis de Zwijger in Amsterdam.
Voor Weert kan ook een nieuwe hotspot gerealiseerd worden door beschikbare expertise en netwerken te gebruiken en samen met de bevolking van het huidige stadhuis tijdelijk een aantrekkelijk nieuw centrum te maken. Academisch, technisch en praktisch onderbouwt een economisch model toepassen waarin de Gemeente met plaatselijke ondernemers en organisaties gaan deelnemen. Een eigentijdse formule met kansen en mogelijkheden voor de stad waar Weert en haar inwoners tot in lengte van dagen de vruchten van kan plukken.
Het voorstel is als het huidige stadhuis aan de Beekstraat vrijkomt het complex tijdelijk te transformeren naar een groot dynamisch bedrijfsverzamelgebouw met zeer uiteenlopende bedrijvigheden, diensten en activiteiten. Geïnteresseerden de ruimtes en zalen aanbieden om zich met een (nieuw) initiatief te ontplooien en zich te verbinden aan de doelstelling. Weerter of regionale ondernemingen, instituten, verenigingen, stichtingen, clubs maar ook zalen, salons, gezelschappen en groepen-vrienden en -vriendinnen uitnodigen ideeën en plannen te maken om ruimte en tijd in het stadhuis of aan het plein te gaan invullen. Om de Raadszaal, de trouwzaal, de afdeling bevolking of sociale zaken, voorlichting, een bovenetage met enkele kamers of de kantine met een gedeelte van de kelder of het dak te gaan gebruiken. Met een gemotiveerd en enthousiast team willen we van onderaf en van binnenuit Weert, het gemeentehuis een nieuwe invulling gaan geven. Onder regie de doelstellingen en spelregels vaststellen, programma’s en afspraken maken, de financiële, juridische en huishoudelijke zaken regelen. Het oude gebouw van binnen en van buiten spontaan omtoveren naar een bruisende nieuwe ontmoetingsplaats voor de hele stad.
Een nieuwe vorm die zich onderscheidt en verbijzondert in Weert met een uitstraling die verder gaat. De Hoogere Kei centrum van Doen en Laten.
Amsterdam, 21 april 2011
Huub Bongers
Amsterdam
BONGERS itS
Design Policy Product
De Pijp 1072TM87D
T/F +31(0)20 6710825